Odnowienie naturalne to proces odnawiania lasu bez pomocy człowieka lub przy minimalnym jego udziale. W przypadku sosny, jednego z najważniejszych gatunków drzew w Polsce, proces ten odgrywa kluczową rolę w gospodarce leśnej. Odnowienie naturalne sosny polega na wykorzystaniu jej zdolności do samodzielnego rozsiewania nasion i ich kiełkowania w odpowiednich warunkach.

Dzięki uprzejmości zaprzyjaźnionych leśników z Nadleśnictwa Skrwilno mogliśmy zaobserwować cały proces odnowienia naturalnego sosny począwszy od młodych siewek, a kończąc na dojrzałym drzewostanie.

          Bardzo wyraźnie wybrzmiały zalety odnowienia naturalnego, którymi są:
większa bioróżnorodność, oszczędności ekonomiczne, dostosowanie do środowiska czy wreszcie zmniejszenie interwencji człowieka.

Oprócz zalet, z odnowieniem naturalnym związany jest również szereg wyzwań, a mianowicie zmienność warunków klimatycznych, które w znacznym stopniu wpływają na sukces odnowienia naturalnego. Następnie, konkurencja ze strony innych roślin, z którymi młode siewki muszą walczyć o dostęp do wody czy światła. Pamiętać należy również o zagrożeniach biotycznych – czyli szkodnikach i chorobach mogących zniszczyć młode siewki, ograniczając efektywność odnowienia naturalnego.

          Tego wszystkiego trzeba się nauczyć; można drogą prób i błędów, można też od kolegów, którzy już to wiedzą. My wybraliśmy drugą metodę. Jest o wiele skuteczniejsza i przyjemniejsza, bo w lesie i w dobrym towarzystwie.